Gan nhiễm mỡ

“Bệnh gan nhiễm mỡ” là căn bệnh không còn xa lạ với mọi người và thường được phát hiện khi khám sức khỏe tổng quát. Vậy nguyên nhân gây Gan nhiễm mỡ ? cần làm gì để ngăn ngừa bệnh?
 Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ quá nhiều mỡ trong gan được chia thành 2 loại là Gan nhiễm mỡ do rượu( ALD) và Gan nhiễm mỡ không do rượu (Nonalcoholic Fatter Liver Disease - NAFLD)
 
Đối với gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), có  2 loại:

• Gan nhiễm mỡ đơn giản: có mỡ trong gan, nhưng không bị viêm hoặc tổn thương tế bào gan
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH):  là tình trạng viêm và tổn thương tế bào gan, người bệnh có thể gặp các biến chứng như:  xơ gan, ung thư gan….

1. Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu (Alcohol-Related Fatty Liver Disease-ALD)
 
Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu có thể phòng ngừa được và thường sẽ cải thiện hơn nếu bạn dừng uống rượu. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn tiếp tục uống rượu khi mắc bệnh thì sẽ gây nên các hậu quả nghiêm trọng như:
- Gan to: bạn có sẽ cảm giác đau hoặc khó chịu ở phía bên phải của bụng
- Viêm gan do rượu: gan sẽ  bị sưng và gây nên các triệu chứng như sốt, buồn nôn, nôn, đau bụng, vàng da  và mắt
- Xơ gan do rượu: các mô sẹo được hình thành quá nhiều khi gan bị tổn thương và có các biểu hiện giống như viêm gan do rượu nhưng sẽ thêm nhiều dấu hiệu khác như:
+ Cổ trướng
+ Huyết áp cao 
+ Xuất huyết nội tạng
+ Lú lẫn và thay đổi hành vi
+ Lá lách to
+ Suy gan, có thể gây tử vong
 
Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu thường xảy ra trước. Sau đó, bệnh tiến triển và dẫn đến viêm gan do rượu và nặng hơn là xơ gan do rượu.
Do đó, nếu bạn là người uống nhiều rượu thì hãy đến gặp Bác sĩ để kiểm tra sức khỏe và có hướng kiểm soát, điều trị hiệu quả nếu có bệnh.
 
2. Triệu chứng Gan nhiễm mỡ
Thường gan nhiễm mỡ do rượu hay không do rượu đều không có triệu chứng. Một số người có thể có thêm triệu chứng như mệt mỏi, đau ở phần bụng trên bên phải. Tuy nhiên, nếu chuyển hóa thành viêm gan hoặc xơ gan thì sẽ có dấu hiệu rõ ràng:
- Sưng bụng
- Mạch máu giãn nở
- Ngực to hơn bình thường (ở nam giới)
- Lòng bàn tay đỏ
- Da và mắt có màu vàng
 
3. Nguyên nhân và Nguy cơ mắc Gan nhiễm mỡ
 
Đối với Gan nhiễm mỡ do rượu thì Nguyên nhân chủ yếu chắc chắn là do rượu. Ngoài ra, một số lý do có thể dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu có thể kế đến:
- Cân nặng không cân đối (béo phì hoặc suy dinh dưỡng)
- Bị viêm gan siêu vi mạn tính, đặc biệt là viêm gan C
- Tuổi tác: càng lớn thì nguy cơ mắc bệnh càng cao
- Di truyền
- Mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 
- Mỡ máu cao (Cholesterol cao)
- Mắc hội chứng buồng trứng đa nang
- Bị suy tuyến yên, giáp
- Giảm cân quá nhanh
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại
- Huyết áp cao
 
Có một số nguyên nhân ít phổ biến hơn như: 
- Cắt bỏ túi mật
- Dùng một số loại thuốc như glucocorticoid, methotrexate (Rheumatrex, Trexall), estrogen tổng hợp, tamoxifen (Nolvadex, Soltamox) và những loại khác
 
4. Điều trị gan nhiễm mỡ
Đối với gan nhiễm mỡ, điều trị quan trọng nhất là giảm bớt yếu tố nguy cơ

1. Giảm cân: Nó giúp giảm chất béo, viêm và các mô sẹo trong gan. Bạn chỉ cần giảm 3% đến 5% trọng lượng cơ thể là có thể cắt giảm lượng chất béo trong gan. Phẫu thuật giảm cân cũng là một lựa chọn nếu bạn phải buộc giảm nhiều cân.
2. Bỏ rượu

Đây là cách duy nhất bạn có thể giữ cho tình trạng tổn thương gan không trở nên tồi tệ hơn và thậm chí có thể phục hồi  tổn thương gan. Để cai nghiện rượu, bạn có thể cần thực hiện theo chương trình  được giám sát về mặt y tế giúp cai rượu một cách an toàn và kiểm soát các triệu chứng cai nghiện.

3. Ghép gan

Nếu bạn có các biến chứng do  như xơ gan hoặc suy gan, thì bạn có thể cần phải ghép gan để đạt được kết quả tốt nhất.

4. Thay đổi lối sống

- Tập thể dục nhiều hơn:  Cố gắng vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày vào hầu hết các ngày trong tuần.
- Xây dựng thói quen tốt cho gan: bỏ qua rượu, chỉ dùng thuốc và thuốc không kê đơn theo hướng dẫn. Nếu bạn có ý định dùng thuốc thảo dược thì hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn trước để đảm bảo an toàn
- Giảm cholesterol: ăn uống lành mạnh như  ăn nhiều rau củ quả, tập thể dục và uống thuốc giúp kiểm soát mức cholesterol và Triglyceride
- Kiểm soát bệnh tiểu đường: kiểm tra lượng đường trong máu và dùng thuốc theo đơn của bác sĩ.

5. Phòng ngừa Gan nhiễm mỡ
Đối với Gan nhiễm mỡ không do rượu:
- Ăn uống lành mạnh: ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh. 
- Giữ cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu bạn cần hoặc cố gắng duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục: nên tập luyện hầu hết các ngày trong tuần. Nếu cần, hãy tham khảo lời khuyên từ bác sĩ của bạn trước khi luyện tập. 
 
6. Đối với Gan nhiễm mỡ do rượu
- Sử dụng đồ uống có cồn một cách điều độr:  đối với phụ nữ và nam giới trên 65 tuổi: một ly/ngày. Nam giới 65 tuổi trở xuống: tối đa 2ly/ ngày  
- Bảo vệ bản thân khỏi viêm gan C: nhiễm trùng gan do virus viêm gan C khiến bạn dễ bị xơ gan hơn nếu bạn uống rượu.
- Không nên uống rượu, trong khi phải uống các thuốc như Acetaminophen,  vì chúng có thể gây hại cho gan  khi kết hợp với rượu.
 
Một may mắn là lá gan của chúng ta có khả năng tự hồi phục nên nếu bạn kiểm soát tốt  bệnh tiểu đường, mỡ máu cao, hay từ bỏ việc uống rượu thì gan có thể khỏi hoàn toàn. Do dó cần phải được chẩn đoán và xác định nguyên nhân gan nhiễm mỡ từ đó sẽ có hướng điều trị tốt.
 
 ------------------------------
Khoa Nội tổng quát - COLUMBIA ASIA VIETNAM
Cung cấp dịch vụ điều trị nội trú, ngoại trú và kiểm tra sức khỏe tổng quát các bệnh như: tim mạch, hô hấp, nội thần kinh, nội tiết, tiêu hóa & gan mật, biến chứng đái tháo đường, tiền phẫu.